Geweldloos Verzet

In de (gesloten) jeugdzorg en kinder- en jeugdpsychiatrie worden jeugdigen met de meest complexe (gedrags)problematiek vaak voor langere tijd opgenomen. In sommige gevallen is de problematiek zo ingewikkeld dat medewerkers en jeugdigen in een impasse raken. Een impasse waarin machtsstrijd kan leiden tot agressie bij de jeugdige, soms zo heftig dat medewerkers geen andere oplossing zien dan hem of haar af te zonderen in een daarvoor bestemde kale ruimte. Dit is een zeer onwenselijke situatie voor jeugdigen, maar ook medewerkers voelen zich in dit soort situaties vaak machteloos wat soms zelfs kan leiden tot burn-out klachten.

In dit proefschrift wordt de bruikbaarheid van Non-Violent Resistance (NVR) beschreven binnen de (gesloten) jeugdzorg en kinder-en jeugdpsychiatrie. NVR is een nieuwe methode, gebaseerd op het gedachtengoed bekend van o.a. Gandhi en Martin Luther King Jr. NVR richt zich in tegenstelling tot andere interventies op het veranderen van het gedrag van de medewerkers in plaats van het gedrag van het kind.

Middels een combinatie van beschrijvend onderzoek, interviews en het herhaaldelijk afnemen van vragenlijsten bij medewerkers en jeugdigen is er gekeken of deze methodiek bruikbaar is in de praktijk. Medewerkers ervoeren NVR in het algemeen als positief; in het omgaan met agressie, in het vergroten van hun werkplezier en bij het verminderen van afzondering. Vaak bleek NVR echter lastig te implementeren in de praktijk. Om NVR goed in te zetten is het nodig dat iedereen in de instelling bereid is zich in te zetten, moeten alle medewerkers getraind worden en blijven en moet rekening worden gehouden met het hoge personeelsverloop in de meeste instellingen. Maar als aan die voorwaarden is voldaan, kan NVR een zeer waardevolle toevoeging te zijn aan de methodieken die er al zijn, juist in de situaties waarin medewerkers met jeugdigen in een impasse van machtsstrijd terecht is gekomen.